Lpg Sistemleri

Lpg Sistemleri

LPG tipleri konusuna sıra en sonunda geldi. LPG yakıtı ile çalışan motorlarda şu ana kadar 4 farklı konuya değindik ve en son ele aldığımız konuda LPG yakıtının içten yanmalı benzin motorlarına olan etkilerinden bahsettik. Ülkemizde Tofaş Şahin, Kartal, Doğan ve Renault 9-12 model karbüratörlü veya ilkel enjeksiyon sistemleri kullanan eski model araçların da yaygın olarak bulunduğu gerçeğiyle LPG sistemine sahip araçların sayısı hem dizel hem de benzin motorlu araçlardan daha fazla.

Lpg Sistemleri.

Diğer taraftan ülkemizdeki akaryakıtın aşırı pahalı olması sonucunda birçok kişi aracını sıfır km olarak bile alsa garantiyi bir kenara koyarak LPG kitleri taktırmayı tercih edebiliyor. Üstelik bu tip araçlarda genellikle son teknoloji direkt enjeksiyon sistemine sahip motorlar bulunuyor. LPG kitlerinin uygulandığı karbüratörlü veya normal enjeksiyon sistemine sahip atmosferik motorlara göre çok daha hassas çalışma karakterine sahip olan bu motorlarda sunulan LPG kitleri de aynen motorların kendisi gibi oldukça modern teknolojiye sahip. Biz de bu doğrultuda yazı dizimizin 5.bölümünü LPG sisteminin tiplerine ve özellikle de direkt enjeksiyonlu motorlarda LPG kitlerine ayırdık.

 

 

Lpg Sistemleri kendi aralarında farklı yakıt besleme tipleri olsa da temel olarak LPG tipleri aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir;

• Tek noktadan (Mikserli) LPG Sistemleri (Turbolu araçlarda kullanılamıyor)
  • Açık tip – Karbüratörlü veya Enjeksiyonlu, oksijen sensörü, katalitik konvertörü ve ECU’sü olmayan motorlar için
  • Kapalı tip – Enjeksiyonlu, oksijen sensörü, katalitik konvertörü ve ECU’sü olan motorlar için
• Çok noktadan enjeksiyonlu LPG Sistemleri
• Çok noktadan enjeksiyonlu sıralı LPG sistemleri
  • Enjeksiyonlu motorlar için
  • Direkt enjeksiyonlu motorlar için
• Sıvı LPG püskürtme sistemleri
  • Direkt enjeksiyonlu motorlar için

 

 

Şimdi geçmişten günümüze kadar uzanan bu LPG sistemlerini önemli noktalarına değinerek inceleyelim;

• Tek noktadan (Mikserli) LPG sistemleri

Yukarıda belirttiğimiz LPG kiti kitleri arasında teknolojilerini bir kenara bırakırsak en önemli fark yakıtı silindirler içerisine alma yöntemlerinden kaynaklanmaktadır. İlk 2 maddede bulunan ve “Normal LPG Sistemleri” olarak adlandırdığımız sistemler oldukça eski teknolojidir ve karbüratörlü ve enjeksiyonlu motorlarda depodan sıvı olarak gelip buharlaştırıcı tarafından gaz haline dönüştürülen LPG doğrudan yakıt emme hattına gönderilir.

 

Daha sonra hava-LPG yakıtı karışımından sorumlu olan ve karbüratörlü motorlarda karbüratör sisteminden ve enjeksiyonlu sistemlerde de emme manifoldundan hemen önce yerleştirilen Miksere yani karıştırıcıya girerek motora gönderilir. Bu tip sistemler karbüratörlü ve eski tip yakıt enjeksiyonuna sahip motorlarda yaygın bir şekilde kullanılmaktadır ve LPG püskürtme enjektörleri yoktur.

Bu tip sistemlerde tek noktadan LPG sistemlerinin aksine Mikser bulunmaz ve bunun yerine yakıt enjektörleri mevcuttur. Bu enjektörler emme manifoldu delinerek her bir silindir için emme subaplarının hemen önüne monte edilir. Sürekli olarak da silindirlere gaz halinde LPG yakıtı püskürtürler. Motorun çalışmasına göre ihtiyaç duyulan hava-yakıt karışımının ayarlanması ise elektronik olarak ölçüm yapan bir cihaz tarafından gerçekleştirir. Ayrıca LPG beynine sahip olan tipleri de mevcuttur Burada dikkat çekici olan yakıtın “Sürekli olarak” püskürtülmesidir ve bir sonraki maddede açıklayacağımız sıralı tipe göre en büyük farkı da budur.Çok noktadan enjeksiyonlu LPG sistemleri

• Çok noktadan enjeksiyonlu sıralı LPG sistemleri

Sıralı sistemlerde normal veya direkt enjeksiyonlu motor olsun her bir silindir için ayrı ayrı LPG yakıtı enjektörleri mevcuttur. Adından da anlaşılacağı gibi motorun çalışma prensibi doğrultusunda silindirlerle sıralı bir şekilde gaz halinde LPG püskürtülür. Yani çok noktadan enjeksiyonlu sistemlerin aksine sıralı sistemlerde yakıt sürekli olarak püskürtülmez ve aynen benzin enjektörlerinde olduğu gibi her bir silindire kesikli olarak zamanı geldiği zaman püskürtülür. Yakıtın püskürtülme sırasını ve miktarını ise LPG beyni motor beyninden bağımsız bir şekilde ayarlar.

Lpg Sistemleri

Örneğin; 4 silindirli bir motor için 4 tane LPG yakıt enjektörü bulunur. Bu enjektörler emme supaplarının hemen önünden gaz halindeki LPG yakıtını püskürtür. Enjektörler emme manifoldu delinerek emme supabının hemen arkasından sisteme monte edilir.

Aşağıdaki çizimlerde solda direkt benzin enjeksiyonuna sahip sıralı lpg kiti ve sağda da normal benzin enjeksiyonuna sahip sıralı lpg kiti detayı görülebilir. Bu sistemler gaz halindeki LPG yakıtını direkt olarak manifolda püskürttükleri için aynen çok noktadan enjeksiyonlu LPG sistemlerinde olduğu gibi tek nokta LPG sistemlerindeki hava-LPG yakıtı karışımından sorumlu olan Mikser parçasına sahip değillerdir.

 

• Sıvı LPG sistemi

En son tanıtılan ve daha teknolojik özellikleri ile öne çıkan direkt enjeksiyonlu sıvı lpg sistemlerinde ise sıralı çok noktadan enjeksiyon sistemlerin aksine ekstradan LPG yakıt enjektörleri bulunmaz. Sistem motorun kendi bünyesinde bulunan ve normalde benzin püskürten enjektörleri kullanır. Ayrıca bu enjektörler sıvı haldeki benzin yakıtını püskürtmeye göre tasarlandığı için de LPG yakıtı gaz değil sıvı olarak silindirler içerisine püskürtülür. Bu sayede de emme manifoldunun delinmesine ihtiyaç kalmaz, motorun orijinalliği korunur.

Sıvı halde LPG kullanımı sayesinde motoru benzinsiz çalıştırma olanağıManifoldun delinmesine ihtiyaç duyulmadan motorun orijinal haline ile kalmasını sağlayan sıvı LPG sisteminin avantajları şu şekildedir;

• Benzin ile hemen hemen aynı tüketim değerlerine sahip olması sayesinde sıralı sisteme göre litre bazında yaklaşık %10 oranında daha düşük yakıt tüketimi
• Gaz haldeki LPG yerine sıvı LPG kullanılması sonucu kuru çalışmanın çok daha az olması
• Daha uzun bakım aralıkları (10.000km yerine 25.000km)
• Aracın orijinal hali ile hemen hemen aynı performans değerleri
• Sıvı LPG kullanımı sonucu özellikle supap kaynaklı arızaların çok daha az olması

 

 SONUÇ 

Benzin motorlarında dünya çapında yaygınlaşan ve ciddi miktarda yaygınlaşan LPG sistemleri alternatif yakıtlar içerisinde belki de en başarılı olarak içten yanmalı sistem olarak dikkat çekiyor. Burada dikkat edilmesi gereken tek noktadan – mikserli LPG sistemlerinden günümüzde yaygınlaşmaya başlayan sıvı LPG sistemlerine kadar önemli bir yol katedilmiş olması. İçten yanmalı benzin motorunun çalışma prensibine sıvı LPG sistemleri ile artık önemli oranda yaklaşılmış olduğu açık bir şekilde görülebilir. Bu da emisyon değerleri düşük çevreci ve ucuz bir yakıt olan LPG’nin önümüzdeki yıllarda yıldızının daha da parlayabileceği anlamına geliyor.

 

Şu anda fiyatları sıralı sisteme göre 2 kat daha pahalı olan sıvı LPG sistemlerinin ucuzlaması ile otomobil markaları artık yavaş yavaş sadece LPG ile çalışan araçlarını piyasaya sürebilir diye düşünüyoruz. Özellikle emisyon kurallarının iyiden iyiye katılaşması ve dizellerin suçlu konuma düşmesi LPG yakıtının önünü daha da açabilecek gibi görünüyor.

Mocan Otogaz Makina Mühendislik Ltd Şti.

0312 394 72 22